ChMâ GeMâ MâLy

Mâcon

(Matisco) De stad is aan het einde van de eerste eeuw v.Chr. ontstaan uit een oppidum met een haven. Er zijn sporen uit de oudheid gevonden: mozaïekfragmenten, aardewerk, munten.

BeMa MaPa RoMa

Magny-en-Vexin

(Petromaniacum) In de Gallische taal is petro = vier en manos = hoogte. Petromaniacum is de plaats van de vier hoogten. In de ons overgeleverde bronnen is die naam verhaspeld tot Petrumviaco en Petromantalum. Ongeveer vijf kilometer naar het zuiden ligt de Site gallo-romain van Génainville, waar men in 1937 de grondsporen van een Romeins theater vond, en de resten van een tempel, van een nympheum* en delen van beelden en kapitelen. Nog wat meer naar het zuidoosten, bij Guiry-en-Vexin zijn talrijke keramische objecten en aardewerk gevonden, die in het plaatselijke museum zijn tentoongesteld. In Magny zelf is in 1967 een Romeinse woning ontdekt.

Al in de achttiende eeuw is voorgesteld om Petromaniacum als antieke naam aan te nemen, zie Memoires de litterature, tirés des registres de l’Academie Royale des Inscriptions et Belles-Lettres, depuis l’année DCCXLIV jusque en compris l’année DCCXLVI, tome dix-neuvième, Paris MDCCLIII.

MeBe MeFe RoJa RoMe

Mende

(Anderitum) De inwoners van Mende werden Gabali genoemd en het land rond de stad heet dan ook de Gévaudan. De naam Ande-ritum betekent misschien “tegenover (ande) het knooppunt van wegen (ritum)”. De huidige naam is afgeleid van de naam van de berg ten zuiden er van. Bij Mende kwamen de wegen naar Rodez, Lyon (Feurs), Nîmes en Beaucaire bij elkaar. Over het Romeinse verleden van Mende is niet veel bekend. Quid.fr vermeldt er vestiges de l’occupation gallo-romaine. Mogelijk werd de plaats in 376 door de Vandalen verwoest.

MeSt ReMe ToMe TrMe

Metz

(Divodurum Mediomatricorum) Het amfitheater van Metz stamt uit de eerste eeuw van onze jaartelling en was het grootste van Gallia. Het had ca. 25.000 plaatsen en mat 158 bij 124 bij 35 meter. De lange as van de arena was 65 meter lang en de korte as 41 meter. Het indrukwekkende gebouw werd later bij de bouw van de stadsmuur als steengroeve gebruikt. Een paar opgegraven delen bevinden zich in het museum van Metz.

MoNo MoSe PaMo

Montereau-Fault-Yonne

(Condate) Het gallische toponiem Condate betekent hetzelfde als het Italiaanse Confluente: een plaats waar rivieren samenvloeien. Tussen Melun en de route van Chailly-en-Brie naar Sens (ChSe) zijn slechts twee plaatsen waar een samenvloeiing van belang is: bij St.-Mammés valt de Loing in de Seine en bij Montereau de Yonne. Van die twee rivieren is de Yonne de belangrijkste, dus gaat men er van uit dat de op route PK34 genoemde plaats Condate ter plekke van het huidige Montereau-Fault-Yonne heeft gelegen. Enig bewijs daarvoor is er niet. Het is gewoon een aanname. De afstanden naar andere plaatsen ondersteunen deze aanname wel min of meer. De afstand naar Melun (PaMo) klopt, mits ze over de weg langs de Seine wordt gemeten. In de afstand naar Nogent-sur-Seine (MoNo) is V aangezien voor II. De afstand naar Sens (MoSe) is een mijl te kort, maar dat is acceptabel. Mogelijk lag de samenloop van de Yonne en de Seine vroeger iets westelijker en moeten we Condate bij Varennes-sur-Seine zoeken, waar materiaal uit de Romeinse tijd is gevonden, maar erg waarschijnlijk is dat niet.

ArMo LiMo MoCl

Moutier-d’Ahun

(Acitodunum) Moutier is nu een klein dorp aan de Creuse, maar was in de oudheid blijkbaar belangrijk genoeg om op de Peutinger-kaart terecht te komen. De brug over de rivier wordt ‘Romeins’ genoemd, maar is volgens sommigen middeleeuws. Dit verschijnsel komt in Frankrijk vaker voor. In de voorgevel van de kerk is een Romeinse grafsteen gemetseld. Verder zijn er (graf)altaren en een grafzuil gevonden. Er staat een mijlpaal die een afstand van 34 leugae naar Limoges vermeldt. De plaats staat op de Peutinger-kaart als Acitodonum, maar de juiste spelling van de oude naam zal wel Acito-dunum zijn: ‘omheind kamp’.