(Lugdunum Convenarum) Romeinse colonia die in 72 v.Chr. na een veldtocht in Spanje werd gesticht door Pompeius. Het doel was het beheersen van de weg door de Val d’Aran naar het Iberisch schiereiland. De stad werd bevolkt door de Convenae = ‘samenraapsel’ van verschillende volkeren. Er zijn nog veel resten uit de oudheid zichtbaar. Men wil dat Caligula koning Herodes Antipas naar St.-Bertrand-de-Comminges verbande. Volgens de Algemene Winkler Prins Encyclopedie echter was het niet dit Lugdunum waar Herodes heen ging, maar Lyon. Zeer vermakelijk is het door Rudolf Bakker geschreven verslag van zijn zoektocht naar het graf van Herodes bij St.-Bertrand-de-Commiges1. Sporen uit de oudheid zijn van thermen, een forum, een basilica, een tempel, een amfitheater, riolen, een theater, wallen van de bovenstad, resten van een meer naar buiten gelegen villa en van een aquaduct. De omwalde bovenstad is in de 3e/4e eeuw ontstaan.
(Varus) Door zijn strategische ligging heeft St.-Laurent-du-Var een bewogen geschiedenis achter de rug. Sporen uit de Romeinse tijd (resten van een villa, muren, dakpannen, wijnvat, aardewerk, pottenbakkersatelier, werkplaats voor metaalbewerking) zijn bij de Square Louis Benès gevonden.
(Glanum) De ruïnes bij St.-Rémy-de-Provence stammen uit de zesde eeuw v.Chr. en zijn ontstaan rond een bron die gewijd was aan de plaatselijke god Glanis en drie moedergodinnen (Matres Glanicae). Door de nabijheid van Marseille kwamen ze onder Griekse invloed. Het Griekse alfabet werd gebruikt om de eigen taal in te schrijven. Volgens Caesar was dit ook onder de Gallische druïden gebruikelijk (De Gallische Oorlog VI, 14). Onder de Romeinse heerschappij werd de bron het pelgrimsoord van de godin Valetudo (goede gezondheid). Het forum werd vergroot en er kwamen thermen, tempels en een rioleringssysteem. Nadat het tempelcomplex in 260 door de Alemannen was verwoest kwam het accent te liggen op het ten noorden ervan gelegen St.-Rémy, de geboortestad van Nostradamus. De oude ruïnes raakten overwoekerd en in vergetelheid, maar werden in 1921 gedeeltelijk opgegraven. Deze opgraving wordt wel “klein Pompeï” genoemd. Resten uit de oudheid omvatten behalve de bovengenoemde gebouwen ook “Les Antiques”: een triomfboog en het grafmonument van de familie Iulii. En vele andere resten, waaronder die van een theater en de oudst bekende mozaïeken van Gallia.
(Cessero) De plaats ligt vlak bij de Romeinse brug over de Hérault, waarover de Via Domitia liep. Sporen uit de oudheid bij het ‘Oppidum de Cessero’. In de omgeving lagen 39 Romeinse villa’s. Langs de Via Domitia, richting Béziers, is een begraafplaats met 60 graven gevonden.
(Mediolanum) Saintes ligt aan de Charente en is rond 20 v.Chr. gesticht onder de naam Mediolanum Santonum. De inwoners noemden zich Santones. Het heeft een amfitheater uit de tijd van Claudius, een monument dat Arc de Germanicus heet, de thermen van Saint-Saloine en twee aquaducten. Ongetwijfeld was er ook een forum. De stad werd in de derde eeuw van een ringmuur voorzien. Resten van een vestingmuur bevinden zich bij de Place de Récollets.
(Augustomagus) Senlis ligt aan de Launette, een zijriviertje van de Oise. Behalve aan de oostzijde is het geheel door bossen omgeven, waardoor het vanwege de jachtmogelijkheden grote aantrekkingskracht uitoefende op de Franse koningen. In de oudheid was het een belangrijk station langs de weg van Lyon naar Amiens en Boulogne-sur-Mer. De inwoners noemden zich Silvanectes, maar sinds de tijd van Augustus werd de plaats door de Romeinen Augustomagus (markt van Augustus) genoemd. De tamelijk goed bewaard gebleven resten van de omwalling uit de derde eeuw zijn een toeristische attractie. Ongeveer een halve kilometer ten westen van het oude centrum zijn de resten van een amfitheater te zien. De eerste omwalling had achtentwintig torens en was omgeven door grachten. De stad werd doorsneden door twee decumani* en een cardo*.
(Agedincum) Sens moet al tijdens de komst van de Romeinen een grote plaats zijn geweest, maar wonderlijk genoeg is over de geschiedenis ervan eigenlijk helemaal niets bekend. In Caesars Gallische Oorlog wordt Agedincum meermalen gebruikt om legioenen te herbergen. In 52 v.C. brengt Caesar er zelfs zes onder!! De inwoners werden Senones genoemd. Er zijn sporen van thermen, een hypocaustum*, een grote begraafplaats, aardewerk, gereedschappen, munten, wapens, beelden, kapitelen.
(Augusta Suessionum) De inwoners noemden zich Suessiones. Er wordt wel verondersteld dat het door Julius Caesar veroverde Noviodunum geen voorloper was van Soissons, maar dat die plaats ter plekke van Pommiers lag, vijf kilometer ten westen van Soissons en aan de andere kant van de Aisne. Dicht bij Pommiers, aan de oostzijde, is een Romeins kamp gevonden, dat wellicht van Caesar was (De Bello Gallico II, 12). Het Musée de l’abbaye Saint-Léger heeft voorwerpen uit de oudheid. In Soissons bevinden zich resten van een groot Romeins theater en van de omwalling uit de derde eeuw.
(Solimariaca) Solimariaca was een knooppunt tussen Metz, Reims en Langres en lag dus op de weg van Lyon naar Trier en Keulen. Uit de oudheid zijn mijlpalen, een villa, bokalen, vazen, sierraden, grafmonumenten met inscripties, graven en munten overgebleven.
(Minariacum) Minariacum lag op de grens van de Menapii of in dat van Levaci, in ieder geval in Morinië, het land van de moerassen. De weg van Doornik naar Cassel via Stegers liep over het grondgebied van Baisieux, Camphin, Bouvines, Sainghien-en-Mélantois, Ronchin, Fache, Loos, Haubourdin, Erquinghem-le-Sec, Radinghem, Beaucamps, le Maisnil, Fromelles, Laventie, stak de Leie over bij pont d’Estaires, liep door Neuf-Berquin en Vieux-Berquin en van Caestre naar Cassel viel hij samen met de weg van Doornik naar Cassel via Wervik. De weg van Cassel naar Atrecht via Stegers liep na Stegers over la Bassée en Lens.
(Argentorate) Na de opstand van de Bataven in 69/70 werd hier de LEGIO VIII AUGUSTA gestationeerd. Dit legeronderdeel bouwde o.a. het aquaduct van Straatsburg en het eigen versterkte onderkomen. Ook op het gebied van aardewerk voorzag het in de eigen behoefte. In 357 dreef Julianus Apostata hier de Alamanni terug over de Rijn. Uit de Romeinse tijd zijn resten van de omwalling, een poort, een toren, een militair magazijn, een huis, een haven, een begraafplaats, wegen en talrijke losse voorwerpen gevonden.