AmSo: Amiens – Soissons

IGN carte topographique TOP 100:	04 Laon / Arras
	09 Paris / Laon

plaats van route AmSo

		Gm	km

Sammarobriua	Amiens
a. Setucis	Fresnoy-en-Chaussée	x	25
b. Rodium	Roiglise	viii	20
c. Noviomago	Noyon	vii	18
d. Isara	Pontoise-lès-Noyon	ii	5
Augusta Suessorum	Soissons	xii	30

Vanuit het centrum van Amiens (Sammarobriva) wordt weg D934 genomen. Na het kruisen van de Avre komt men in Longueau, dat in de Gallo-Romeinse periode al bewoond was. Hier splitste de weg zich in twee takken. De onderhavige gaat verder over D934 naar Soissons, de andere (N29-E44) is de route Amiens – St.-Quentin (AmQu). Van Longueau wordt gezegd dat het in de Gallo-Romeinse periode bewoond was en dat daar sporen van zijn gevonden. Verderop liggen aan weerszijden van de weg de dorpen Boves, aan de Avre, en aan de noordkant van de weg Gentelles. Beide plaatsjes beroemen zich op de sporen van een Romeinse villa, maar worden overtroffen door het eveneens aan de Avre gelegen Thézy-Glimont, want daarvan vermeldt Quid.fr maar liefst 3 villas gallo-romaines. Dan loopt de weg door Domart-sur-la-Luce waar Gallo-Romeinse vazen (of vaten?) zijn gevonden.

Wie de route hier even verlaat voor weg D76, (langs het beekje met de naam Luce), komt langs Hangard, waar zich een villa bevond, dan langs Demuin met sporen van twee villa’s en verderop langs de beek bij Cayeux-en-Santerre waar de Romeinse bezetting ook is gebleken. Vanaf hier krijgen veel plaatsen de toevoeging “en-Santerre”. De gebruikelijke verklaring daarvoor is dat deze streek ooit “sana terra” heette, maar daar mag gerust aan getwijfeld worden. Die afleiding is van hetzelfde gehalte als Amersfoort – Amorfortia (Braun en Hogenberg). Aan de zuidkant van de weg liggen Moreuil, aan de Avre, met sporen van een villa, en dichter bij de weg Mézières-en-Santerre met sporen van drie Romeinse villa’s. Hier ergens moet Setvia of Setucis gelegen hebben. Heeft “Santerre” misschien iets met de naam “Setucis” of “Setuia” te maken? Als de afstand naar Roiglise klopt moet Setucis gelijkgesteld worden aan Fresnoy-en-Chaussée, waar sporen van een villa en woningen zijn ontdekt. De toevoeging “en-Chaussée” wijst er op dat weg D934 in ieder geval al heel lang bestaat.

Aan de noordkant van de weg heeft de Romeinse cultuur haar sporen nagelaten in le Quesnel (twee villa’s), en ten noorden daarvan in Caix (ook een villa), en weer dichter bij in Beaufort-en-Santerre (een grote villa) en Rouvroy-en-Santerre. Aan de zuidkant is dat het geval bij de dorpen Arvillers (twee villa’s), Erches, Andechy (o.a. een villa) en Villers-lès-Roye (villa). Tegenover Andechy, aan de andere kant van de weg, heeft Damery sporen van een grote Gallo-Romeinse villa. Roye stamt blijkbaar niet uit de oudheid. Wel belangrijk was toen het gehuchtje Roiglise (Rodium), waar de weg kruiste met die van Bavay naar Beauvais (BaBe). Quid.fr vermeldt er een villa en het feit dat het dorp in 891 verwoest werd door de Normandiërs (Noormannen). Ook op het stuk tussen Roiglise en het ruim 16 km verderop gelegen stadje Noyon (Noviomago) is de weg aan weerszijden bezaaid met sporen uit het Gallo-Romeinse verleden. Aan de noordoostkant van weg D934 is dat in Margny-aux-Cerises, Ecuvilly en Sermaize, aan de zuidwestkant in Avricourt, Candor, Lagny en Porquéricourt. Noyon is een van oorsprong Gallisch plaatsje waar Caesar een nieuwe versterking aanlegde. In 768 werd Karel de Grote er gekroond.

Na Noyon wordt het verloop van de route minder zeker en het archeologische spoor ervan onduidelijker. Er worden geen villa’s meer vermeldt en alleen nog sporen van Romeinse aanwezigheid en van de Romeinse route Soisons-Amiens. Dit geldt voor Morlincourt, Pontiose-lès-Noyon, (Isara, op de Peutinger-kaart verhaspeld tot Lura), Cuts en aan het ca. 15 km naar het zuidoosten gelegen Epagny (aan de Ru d’Hozier). Vanaf Blérancourt (tussen Cuts en Epagny) heet de weg trouwens niet meer D934, maar D6.

Kort na Tartiers (ten zuiden van Epagny) wordt ook die verlaten en gaat de route verder over weg D914 (dit nummer staat niet op de toeristenkaart) langs Vaurezis en Pasly. In de laatstgenoemde plaats zijn weer sporen uit de oudheid aangetroffen. Een Gallische legerplaats en een Keltisch grafveld (wat betekent “Keltisch” in tegenstelling tot “Gallisch”?). De Romeinen worden alleen genoemd in verband met de sporen van een fanum gallo-romain* aldaar. Na Pasly komt de route uit in het centrum van Soissons (Augusta Suessorum). Tegenwoordig loopt de doorgaande weg van Noyon naar Soissons over Pommiers (ten westen van Soissons) aan de Aisne. Volgens Quid.fr is dit de plaats Noviodunum die genoemd wordt in Caesars boek over de Gallische oorlog (De Bello Gallico II, 12).