bronnen en problemen
vak D4

MuAi: le Muy – Aix-en-Provence

IGN carte topographique TOP 100: 67 Marseille / Carpentras
68 Toulon / Nice

plaats van route ArAi

Rm km
Forum Voconi le Muy
n. Teloni le Luc xvi 24
c. Matavonia Candumy vi 9
m. Carcarium Brignoles viiii 13
b. Ad turrem Tourves viii 12
a. Tegulata la Grande Pugère xv 22
Aquis Sextis Aix-en-Provence xv 22

Vanuit le Muy (Forum Voconi) wordt in zuidwestelijke richting weg N7 gevolgd. Aan de noordzijde van de weg volgt eerst les Arcs, waar zich een columbarium bevindt. Dan, weer ten noorden van de route, Taradeau, dat ontstond uit een Gallisch oppidum, waarvan de resten in 1969 werden teruggevonden. Taradeau was een welvarende Gallo-Romeinse nederzetting die tenslotte in de 9e eeuw verwoest werd. Daarna volgt aan de weg zelf Vidauban, waar talrijke sporen uit de Romeinse tijd zijn aangetroffen, waaronder een mijlpaal en pijlers van een brug. Steeds gaat de route verder over weg N7 naar het westen. Bij les Blaïs (op de toeristenkaart geschreven als les Blais, en niet te vinden in de wegatlas, ViaMichelin of Google-maps) aan de noordzijde van de weg, is ook veel Romeins gevonden. De buurtschap wordt in Quid.fr vermeld bij Vidauban en ook bij de volgende plaats langs de route: le Cannet-des-Maures (inscripties, graven, aardewerk, sporen van thermen, villa’s). Bij het twee kilometer verderop gelegen le Luc (Teloni) zijn eveneens sporen van Romeinse villa’s gevonden (thermen, aardewerk, beeldjes, mozaïeken). De oude naam van het plaatsje wijst er misschien op dat zich hier inwoners van Toulon hadden gevestigd. Hier sluit de weg (N97) vanuit Toulon aan op de onderhavige route.

De route loopt nog ca. 5 kilometer over weg N7 en slaat dan bij le Lac naar het noorden af. Nog vóór dat de autoroute (A8-E80, la Provençale) wordt gekruist wordt een pad gevolgd dat aan de zuidzijde van autosnelweg en les Billettes naar het westen loopt en bij Petit Candumy op weg D13 uitkomt. Die weg heeft hier de naam ‘Candumy’ (Matavonia), maar dat is op de toeristenkaart niet te zien. In de omgeving zijn talrijke overblijfselen uit de Romeinse tijd gevonden. In Quid.fr worden deze overblijfselen genoemd bij de gemeente Flassans-sur-Issole. Ten noorden van Candumy en (ook) aan de Issole ligt Cabasse (inscripties, mijlpalen, mausoleum, graven) dat in Quid.fr en in de Romeinse reisgidsen van W. Bruijnesteijn van Coppenraet geïdentificeerd wordt als de halte “Matavo” of “Matavonium”. Terug naar Candumy. De route kruist nu noordwaarts de autosnelweg. Ter weerszijden daarvan staan de namen Petit Candumy en Grand Candumy. Nadat de route onder de snelweg is doorgegaan wordt de parallelweg naar het westen gevolgd. Die kruist de snelweg na ruim vier kilometer opnieuw, heeft dan inmiddels nummer D79, en komt 5 kilometer verderop weer uit op weg N7. Naar het zuiden toe bevinden zich sporen van een villa bij Camps-la-Source en ten zuidoosten daarvan is Romeins gevonden bij Ste.-Anastasie-sur-Issole.

Dan volgt de derde halte op deze route: Brignoles (Carcarium), waarbij ook sporen van villa’s aan het licht zijn gekomen. De oude naam van de plaats slaat waarschijnlijk op de Caramy, die er doorheen stroomt. Ten noorden van Brignoles zijn Romeinse overblijfselen gevonden bij le Val en ten zuidwesten van Brignoles bij la Celle. De route loopt nu langs de Caramy naar Tourves (Ad Turrem), waarbij een mijlpaal, een villa met hypocaustum* en resten van Romeinse stenen in de kapel van St.-Estève worden vermeld. Op de toeristenkaart staat ten zuidoosten van Tourves het bekende symbool met het afgebroken pilaartje bij de Pont de Cassède, maar of het hier om een Romeinse brug gaat mag betwijfeld worden.

In Quid.fr staat de brug niet bij de sporen uit de oudheid, maar bij de architecture civile en wordt daar “pont ancien, dit pont romain” genoemd. Het is dus een brug waarvan men zegt dat ze Romeins is. De weg buigt hier iets naar het noordwesten en komt door St.-Maximin-la-Ste.-Baume, dat ook een “pont dit romain” heeft en een mijlpaal en andere resten uit de Romeinse tijd, zoals de crypte onder de basiliek. Bij Ollières ten noordwesten van St.-Maximin zijn ook sporen van Romeinse bewoning gevonden. De route loopt verder over weg N7 door Pourciex (talrijke sporen uit de oudheid, waaronder een mijlpaal) en op de toeristenkaart langs het afgebroken pilaartje bij de Trophée de Marius. Dit gedenkteken werd opgericht voor consul Marius vanwege het feit dat hij hier in de buurt in 102 v.Chr. de Teutonen versloeg. Ten noorden ervan zijn talrijke sporen uit de Romeinse tijd gevonden bij Pourrières en het nog verder noordelijk liggende Oppidum Pain-de-Munition.

Ongeveer 2 kilometer na de Trophée, in de omgeving van la Grande Pugère, moet volgens de opgegeven afstanden de halte Tegulata* gelegen hebben. Bij het ten zuiden daarvan gelegen plaatsje Trets wordt een Gallo-Romeins grafveld genoemd, maar dat lag bij la Petite-Pugère (niet op de toeristenkaart) tussen de Trophée en la Grande Pugère. Ook Puyloubier ten noorden van la Grande Pugère is in de Romeinse tijd bewoond geweest. De route loopt verder langs Rousset, waarbij resten van de voie aurèlienne worden vermeld. Bij Peynier, ten zuiden van Rousset, heeft men talrijke sporen uit de Romeinse periode gevonden. Dan gaat de route langs Châteauneuf-le-Rouge dat een oppidum romain wordt genoemd. Ten noorden ervan zijn bij St.-Antonin-sur-Bayon resten van een Romeins aquaduct en bij Bayle ten zuidoosten van St.-Antonin is een Romeinse pottenbakkersoven gevonden. Sporen uit de Romeinse tijd zijn ook ten zuiden van Châteauneuf-le-Rouge aangetroffen bij Fuveau en nog iets zuidwestelijker bij Gréasque (o.a. een pottenbakkerij). Ten noordwesten van Châteauneuf worden overblijfselen uit die tijd vermeld bij Beaurecueil en nog wat noordwestelijker bij le Tholonet (o.a. sporen van een aquaduct). Ten zuiden van le Tholonet, ten oosten van Meyreuil en aan de zuidkant van de weg, zijn bij Valbrillant talrijke vondsten gedaan. Vervolgens voert te route naar het centrum van Aix-en-Provence (Aquis Sextis).