FrMa: Fréjus – Marseille

PM			opgegeven	gemeten	route
			afstand	afstand
Forum Iuli	Fréjus				FrMa
m. Athenopolis	St.-Tropez
p. Olbia	l’Almanarre bij Hyères
r. Tauroïs	le Brusc
t. Citharistes	Ceyreste / la Ciotat
Lacydon	haven van Marseille
Massilia	Marseille

RH			opgegeven	gemeten	route
			afstand	afstand
Foro Iuli portus	Fréjus				FrMa
m. Sinus Sambracitanus plagia	Golfe de St.-Tropez		xxv	n.v.t.
n. Heraclia Caccabaria portus	Cavalaire-sur-Mer		xvi	n.v.t.
o. Alconis	Cavalière		xii	n.v.t.
p. Pomponianis portus	l’Almanarre bij Hyères		xxx	n.v.t.
q. Telone Martio portus	Toulon		xviii	n.v.t.
r. Taurento portus	le Brusc		xii	n.v.t.
s. Carsicis portus	la Madrague		xii	n.v.t.
t. Citarista portus	Ceyreste / la Ciotat		xviii	n.v.t.
u. Hemines (Aemines) positio	Cassis		vi	n.v.t.
v. Inmadras positio	Île Maire		xii	n.v.t.
Masilia Grecorum portus	haven van Marseille		xii	n.v.t.

Fréjus ligt op route MuLa en Marseille is een halte op route ArAi. Uit het feit dat Pomponius Mela zijn beschrijving van de Middellandse zeekust langs Athenopolis (St.-Tropez), Tauroïs (Le Brusc) en Citharistes (Ceyreste / la Ciotat) laat lopen is hier geconcludeerd dat hij niet alleen op de onderhavige route de Periplus (Route van de Havens) uit het Itinerarium Antonini volgt, maar dat dat op de zeeroutes VaFr en MaAr ook is gedaan. Eigenlijk zouden VaFr, FrMa en MaAr als één lange zeeroute beschreven kunnen worden, maar er is toch een verschil tussen het onderhavige deel daarvan en de andere twee stukken. De zeeroutes VaFr en MaAr kunnen ook vervangen worden door delen van de routes ArAi en MuLa over land, maar om over land van Fréjus naar Marseille te reizen werd blijkbaar een grote omweg via Aix-en-Provence en le Muy gemaakt. Dat is ook wel logisch, want de kust is hier heel grillig en een reis over landwegen langs de hier genoemde havens is ook heden ten dage moeizamer dan de route via Aix en le Muy. Wel ontstaat nu de vreemde situatie dat een beschreven route geen knooppunten heeft, althans niet in de zin waarin het woord ‘knooppunt’ in deze gids gebruikt wordt. De route loopt nu tussen MuLa,a (Fréjus) en ArAi,c (Marseille).

Aan de afstanden uit de Route van de Havens* is geen aandacht geschonken, want ze zijn op de toeristenkaart niet te controleren. Iemand zou dat met een klein schip misschien kunnen gaan doen, maar het is de vraag of dat zin heeft.

De identificatie van de verschillende stations is een gok, zoals enig speurwerk op het internet zal leren, en zoals ook in de beschrijving van de route blijkt uit de naam van het archeologisch museum van St.-Cyr-sur-Mer. De plaatsen zijn gekozen op grond van hun volgorde en het voorkomen van vondsten uit de oudheid, maar voor de juistheid van de identificaties kan niet ingestaan worden. Dat geldt trouwens voor meer plaatsen in deze gids.