| PK32: Gallische mijlen | opgegeven | gemeten | route | ||
| afstand | afstand | ||||
| Casaromago | Beauvais | BeSe | |||
| Avgustomagus | Senlis | xxii | |||
| RA215: Gallische mijlen | opgegeven | gemeten | route | ||
| afstand | afstand | ||||
| Caesaromagus | Beauvais | BeSe | |||
| a. Litanobriga | Pont-Ste.-Maxence | xviii | |||
| Augustomago | Senlis | iiii | |||
Het grootste probleem op deze route is de plaats Litanobriga. Er zijn meerdere identificaties in omloop, waaronder ook degene waarvoor hier gekozen is: Pont-Ste.-Maxence. De uitgang -briga sugereert dat er een berg is bedoeld, vandaar dat men bijvoorbeeld wel la Haute Pommeraie als oplossing tegenkomt. Mogelijk echter heette de plaats niet Litanobriga, maar Litanobriva, dus niet naar een berg, doch naar een brug. Maar het is misschien niet eens nodig om hier een kopieerfout aan te nemen, want de vorm brig- kan eventueel ook op een water wijzen1. Dat Pont Ste.-Maxence waarschijnlijk de juiste locatie van Litanobriga is blijkt uit de afstand naar Beauvais. Via Creil zou de reis namelijk een paar mijlen korter zijn, maar blijkbaar lag daar in de oudheid geen brug. Creil ligt, net zoals Pont-Ste.-Maxence, op vier mijl afstand van Senlis, maar de afstand Creil – Beauvais is slechts zestien mijl. Het maakt daarbij niet uit of er langs de Brèche of langs de Thérain wordt gereisd.
De kaart van Cassini geeft de route langs de Brèche aan, die via Clermont loopt. Rond die riviertjes was in de Romeinse tijd ook bewoning. Tussen Beauvais en Creil wordt de occupation romaine of présence romaine vermeld bij Therdonne, Villers-St.-Sépulcre, Hermes (Gallo-Romeinse woning), Hondainville (woning), Mouchy-le-Châtel, Bury, Balagny-sur-Thérain, St.-Vaast-lès-Mello (villa), Montataire, Thiverny (heiligdom) en Creil (grondsporen van gebouwen, beschoeiing van de haven, heiligdom, Romeinse wegen). Tussen Creil en Senlis wordt de Romeinse aanwezigheid vermeld bij Apremont. De route van Cassini loopt tussen Beauvais en Clermont ongeveer zoals in deze gids is beschreven. Van Clermont tot Creil wordt de Romeinse aanwezigheid vermeld bij Bailleval (Romeins kamp, Romeinse wegen), Laigneville (woning), Monchy-St.-Eloi, Angicourt (dakpannen), Rieux, Nogent-sur-Oise en Verneuil-en-Halatte. In deze opsomming zijn de plaatsen die ook in de beschrijving van de route voorkomen weggelaten.
Toch staat er achter de oplossing Creil altijd een vraagteken. Eerdere onderzoekers hebben altijd een voorkeur gehad voor Pont-Ste.-Maixance, maar konden die niet in overeenstemming brengen met de opgegeven afstanden. Op het internet is wel iets over deze worsteling te vinden2:
“We may assume that Litanobriga was situated at a ford or bridge over a river, and this river is the Oise. D’Anville first thought that Litanobriga might be Pont-Sainte-Maxence, for a Roman road from Beauvais, called Brunehaut, passes by Clermont, and joins a road from Pont-Sainte-Maxence. But the numbers in the Itins. fall short of the distance between Beauvais and Senlis; and accordingly [p. 2.198] D’Anville gave up Pont-Sainte-Maxence, and fixed Litanobriga at Creil on the Oise, and along this line the distances of the Table agree pretty well with the real distances. Walckenaer fixes Litanobriga at Pont-Sainte-Maxence. The solution of this difficulty depends on the position of Augustomagus; or if we are content with the evidence for fixing Litanobriga at Pont Sainte-Maxence, we cannot place Augustomagus at Senlis.”
Dat komt er allemaal van als je niet eerst uitzoekt hoe lang een Gallische mijl is. Dan ga je denken dat je tussen Beauvais en Pont-Ste.-Maxaince twee mijl te kort komt en tussen Pont-Ste.-Maxaince en Senlis ook nog eens een mijl. In werkelijkheid kloppen de afstanden perfect.