XaHe: Xanten – Heerlen

Kompass ander- und Radtourenkarte 1:50.000	752 Niederrhein Nord
	755 Niederrhein Süd
of
Adac ProfiAtlas Deutschland 1:1.00.000	Seite 210, 236, 237, 262

		Gm	km
Colonia Traiana	Xanten-Archeologiepark
a. Mediolano	Geldern	viii	20
b. Sablonibus	Venlo	viii	20
c. Mederiacum	Melick	xi	28
d. Teudurum	Tüddern	viii	20
Coriovallum	Heerlen	vii	18

Vanaf het Archeologiepark Xanten (Colonia Traiana) loopt de weg in zuidwestelijke richting naar Sonsbeck, waar zich een toren bevindt die Römerturm genoemd wordt. Deze toren is weliswaar middeleeuws, maar staat op de plaats van een voormalige Romeinse wachttoren. De route loopt verder door Kapellen naar Geldern (Mediolanum), waar voorwerpen uit de Romeinse tijd gevonden zijn. Veel vondsten zijn gedaan ten zuiden van het dorp in de onmiddellijke omgeving van Haus Diesdonk, dat met het symbool voor een Sehenswertes Bauwerk op de toeristenkaart staat aangegeven. Ook bij Issum ten oosten van Geldern zijn vondsten gedaan. Dan loopt de route door Pont. Ten zuiden ervan bevond zich tussen eind eerste eeuw en begin derde eeuw een nederzetting die een grafveld met ongeveer 120 graven heeft nagelaten. We reizen verder over Bundesstraße 58 naar Straelen. Ten noordoosten van het dorp zijn in de buurtschap Hetzert 59 Romeinse graven gevonden uit de 1^e tot 3^e eeuw. Ook in de gemeente Kerken ten oosten van Straelen (Nieukerk en Aldekerk) zijn vondsten uit de Romeinse tijd gedaan.

Na Straelen passeert de route de grens met Nederland en komt aan in Venlo (Sablones), dat mogelijk de oudste Romeinse nederzetting in ons land is. Vondsten (o.a. munten) zijn gedaan aan de Maasboulevard en er zijn resten van een brug over de Maas gevonden. Die verbond de route met die van Nijmegen naar Tongeren (NiTo) op de andere oever van de rivier, en met de daar gelegen halte Blariacum (Blerick). In etappe 14 van zijn reisverslag* vermeldt Hielke Hylkema de sporen van een Romeins bouwwerk bij Genooi, ten noorden van Venlo, tussen Venlo en Velden. Waarschijnlijk was Venlo de enige plaats waar de route direct de Maas raakte en liep de weg daarna eerst zuidwaarts tot ongeveer de huidige grens met Duitsland, tussen Tegelen en Kaldenkirchen. Bij Tegelen zijn grafvelden en de producten van Romeinse pannenbakkerijen aangetroffen. Die pannen waren afkomstig uit een in 1982 gevonden pannenoven ten zuiden van Belfeld (Hielke Hylkema, etappe 15).

De route liep ongeveer langs de Duitse grens. Op maandag 15 mei 1995 wandelt Hielke Hylkema over dit deel van de route en komt na café De witte Steen, dat op de toeristenkaart Am Weißen Stein heet, op de Prinsendijk, die ook langs de Duitse grens loopt. Uit zijn Pieterpadboekje citeert hij het volgende:

In 2006 hebben archeologen ten noordoosten van Swalmen een deel van de Romeinse weg opgegraven. Die bleek in het verlengde van de Prinsendijk te liggen. Ten oosten van Swalmen echter moet die weg wat meer naar het zuiden gebogen zijn om te kunnen aansluiten op het vervolg er van, dat op het kaartje met een streeplijn is aangegeven. Hoe het tracé tussen Boukoul en Melick is opgespoord wordt op het internet verteld door Sjra Geraedts¹. Trekt men de naar het zuidwesten lopende lijn op de kaart met potlood en liniaal door, dan blijkt die verderop door het dorp Tüddern (halte Teudurum, komt verderop ter sprake) te gaan, zodat te verwachten is dat de Romeinse weg na Melick nog lang in dezelfde richting heeft gelopen.

Bij Roermond, ten westen van de route, zijn ook allerlei zaken uit de Romeinse tijd aan het licht gekomen: aardewerk, zwaarden, parfumflesjes, sierraden en schrijfmateriaal. Uit de Maas is een altaarsteen opgebaggerd. Luxe glas en eetgerei is bij de Maasnielderweg (naam niet op de toeristenkaart) uit de grond gekomen. Ten zuiden van Roermond lag bij Melick de halte Mederiacum*. Er stond een villa en in een klein grafveld zijn allerlei voorwerpen gevonden: munten, mantelspelden, glas, een bijl, een pincet en messen. Ook ten zuiden van Melick, bij St.-Odiliënberg, zijn Romeinse voorwerpen uit de grond gekomen, waaronder twee altaren. Opgravingen hebben ook Romeinse bewoning bij Linne aangetoond. Linne ligt ten westen van St.-Odiliënberg aan de Maas, maar de maker van de gebruikte toeristenkaart heeft er een overzicht van Anschlusskarten zur KOMPASS-Wanderkarte 755 overheen gezet, in de veronderstelling dat een rechtgeaarde Duitser niet in de ligging van Linne is geïnteresseerd.

Bij Montfort, ten zuidwesten van St.-Odiliënberg, is een schat van 67 zilveren en 4 gouden Romeinse munten bij werkzaamheden aan de Vlootbeek boven water gekomen. Het is de beek die ten noorden van Montfort loopt en evenals een deel van het plaatsje ook verdwijnt achter de Anschlusskarten zur KOMPASS-Wanderkarte 755. Na St.-Odiliënberg bleef de route waarschijnlijk steeds in dezelfde zuidwestelijke richting lopen, ruim zes kilometer verderop langs het klooster Mariahoop, dat met het symbool voor een Sehenswertes Bauwerk op de toeristenkaart staat aangegeven. Nog eens tien kilometer verder komt de eerstvolgende plaats waar Romeinse voorwerpen, munten en een grafveld gevonden zijn: Tüddern (Teudurum). Ook in de omgeving van Tüddern is Romeins gevonden, aan de noordwestkant tussen Tüddern, Millen en Havert, en ten zuidwesten ervan op weg naar Broeksittard (knuppeldam).

Na Tüddern moet de route een knik naar het zuidwesten gemaakt hebben, maar het verloop ervan is een nog onopgelost raadsel. Plaatsen met Romeinse vondsten in de omgeving ervan zijn het ten zuidoosten van Tüddern gelegen Süsterseel (Romeins brandgraf), Schinveld (aardewerk) ten zuidoosten van Süsterseel, Merkelbeek bij Douvergenhout ten zuidwesten van Schinveld (brandgraf), en verder naar het zuidwesten Oirsbeek (brandgraf, waterput) en Schinnen (brandgraf). Dat de route na Tüddern nog zeven mijl doorliep betekent dat ze eindigde in het centrum van Heerlen (Coriovallum).

_________________________________________