PoAv: Pontarlier – Avenches

IGN carte topographique TOP 100:

38 Besançon / Lausanne

		Gm	km
Abiolica	Pontarlier
a. Urba	Orbe	xv	38
b. Eburoduno	Yverdon	v	13
Auenticum Heletiorum	Avenches	xiiii	35

Vanuit het centrum van Pontarlier (Ariorica) wordt de Doubs overgestoken en weg N57-E23 naar het zuiden gevolgd. De route volgt de Doubs tot aan la Cluse, dat in de Michelin-wegenatlas “Cluse de Joux” heet. Kort hierna buigt de spoorlijn (Vapeur Val de Travers) naar het oosten en anderhalve kilometer verderop passeert de route weg D6 naar les Fourgs (Romeinse regenbak, munten), die ook wel als de Romeinse weg naar Yverdon wordt beschouwd (zie bij de ”bronnen en problemen“). Onze route loopt echter gewoon verder over weg N57-E23. Kort na Touilon-et-Loutelet maakt de weg een kronkel en loopt dan door les Hôpitaux-Vieux, waarbij de Romeinse weg van Besançon naar Italië wordt genoemd, en les Hôpitaux-Neufs, waarbij men spreekt over de weg Lausanne – Orbe – Pontarlier, dus de route PoLa in het Reisboek van Antoninus. Het volgende dorp is Jougne, waarbij ook de Romeinse weg wordt vermeld. Vandaar loopt de route langs de Jougnena door La Ferrière over de Sentier historique de la Jougnena¹ (naam niet op de kaart) naar Ballaigues, waar delen van de Romeinse weg zijn gevonden. De route loopt nu niet meer over weg N57-E23, maar over de oude weg door Ballaigues en Lignerolle naar Orbe (Urba), dat beroemd is om zijn mozaïeken uit de Romeinse tijd. Zowel de toeristenkaart als de wegenatlas vermelden de Mosaïques d’Urba ten noorden van het plaatsje. Het tot hier afgelegde deel van de route is ook onderdeel van de route Pontarlier – Lausanne (PoLa).

Na Orbe wordt weg N79 naar het noorden en daarna naar het noordoosten gevolgd. Vanaf Mathod gaat de weg oostwaarts naar Yverdon-les-Bains (Eburodunum). Op de toeristenkaart (uitgave 2002) komt de toevoeging “les-Bains” (nog) niet voor, hoewel de plaats al sinds 1981 zo heet. Bij de vondsten uit de Romeinse tijd behoren ook resten van boten. Bij Montagny-près-Yverdon ten westen van de stad wordt in Quid.fr een “chemin peut-être-romain” vermeld, een weg die misschien Romeins is. Waarschijnlijk komt die gedachte voort uit de theorie dat de route over Vuiteboeuf en Ste.-Croix liep. Ten westen van Montagny-près-Yverdon heeft bij Essert-sous-Champvent een villa gestaan. Weer ten westen van Essert-sous-Champvent zijn ook Romeinse overblijfselen gevonden bij Baulmes. Ten noorden van Essert-sous-Champvent ligt bij Vugelles-la-Mothe een weg die “Vy d’Etraz” wordt genoemd en die voor een Romeinse weg wordt gehouden. Ten zuidoosten van Yverdon heeft bij Pomy een villa gestaan.

Bij Cuarny ten oosten van Yverdon en ten noordoosten van Pomy zijn sporen van gebouwen uit de Romeinse tijd aangetroffen. De route loopt vanuit Yverdon langs het Lac de Neufchâtel naar het noordoosten. Ten zuidoosten van Yvonand ligt bij Chavannes-le-Chêne een steengroeve waarin de Romeinen stenen voor handmolens produceerden. Ten oosten van Chavannes zijn bij Treytorrens Romeinse baden ontdekt. Murist, ten noorden van Treytorrens, heeft nog ruïnes uit de Romeinse tijd. Langs de route zelf werd in 1778 een Romeins mozaïek gevonden, dat helaas verloren is gegaan. Even verderop, bij Chables, heeft een villa gestaan en is ook een steengroeve ontdekt waar molenstenen werden gemaakt, net zoals bij Chavannes-le-Chêne. Even verderop, bij Châtillon, stond tussen eind eerste- en de derde eeuw een villa. De route buigt nu naar het oosten. Bij Lully, ten oosten van Châtillon, is een grafveld uit de eerste en tweede eeuw ontdekt. Ten noorden van Lully zijn Romeinse graven en een muntschat aan het licht gekomen bij Estavayer-le-Lac. Ten zuidoosten van Lully zijn in 1975 bij de aanleg van de spoorweg langs Cugy ijzeren instrumenten uit de Romeinse tijd gevonden.

Langs de weg, ten zuidoosten van Estavayer-le-Lac, ligt Bussy, waarbij in de 2^e / 3^e eeuw een villa heeft gestaan. Bij Morens, ten noordoosten van Bussy, zijn sporen van een tempel gevonden en aan de kust van het Lac de Neufchâtel zijn bij Forel, ten noordwesten van Morens, sporen gevonden die mogelijk van een villa zijn geweest. Terug naar de route. Die komt bij Payerne uit op route van Avenches naar Vevey (AvVe). De onderhavige route gaat door Corcelles-lès-Payerne (resten van een aquaduct) en komt dan uit op weg N1. Ten zuidoosten van Corcelles-lès-Payerne heeft een villa gestaan bij Montagny-les-Monts en ten oosten van Corcelles wordt een vondst gemeld bij Lécheles, maar wát daar gevonden is mogen we blijkbaar niet weten. Verderop langs de route zijn bij Domdidier een grafveld, resten van een mausoleum en sporen van een villa aan het licht gekomen. De sporen die ten noordwesten van Domdidier bij St.-Aubin zijn aangetroffen, zijn mogelijk van een villa. Na Domdidier is het nog één mijl naar het centrum van Avenches (Aventicum Helvetiorum).

_________________________________________