PeEl: Col du Perthus – Elne

IGN carte topographique TOP 100:

72 Béziers / Perpignan

plaats van route PeEl

		Rm	km

In summo pyreneo	Col du Perthus
Ad Centenarium	Bains-du-Boulou	v	7
Illiberre	Elne	xii	18

De route begint in le Perthus op de Col du Perthus; de pas tussen Frankrijk en Spanje. Op 24 januari 1599 beschreef Thomas Platter hem als volgt¹:

“Le Perthus ligt op de berg tussen twee hoge rotsen: de natuur heeft de rotsen van onder tot boven gespleten alsof een steenhouwer met zorg zijn werk had gedaan. En daaraan, aan dat gat (in het Frans pertuis, in het Italiaans pertugio²) heeft le Perthus zijn naam te danken. Op die plek kun je dankzij de smalle doorgang met weinig verdedigingsmiddelen een groot konvooi soldaten tegenhouden. Want het is een rechte bergengte in de Pyreneeën, die in die streek ook Rontzeval worden genoemd.”

Vanuit le Perthus (Summus Pyrenaeus) loopt de route in noordwestelijke richting. Het dorp wordt verlaten door vanaf de parkeerplaats aan de noordzijde niet weg N9 te volgen, maar direct de ten oosten daarvan gelegen weg naar beneden, die na een haarspeldbocht eerst terugloopt naar het zuidoosten en dan met een scherpe bocht naar het noorden draait, met een brug over de Rome voert, en met een boog opklimt naar weg D71. Hoewel deze route op de toeristenkaart ruwweg aangegeven staat is hier eigenlijk een gedetailleerder exemplaar (2549OT) nodig. Wellicht liep de route daarna over weg D71b (op de toeristenkaart de weg die tussen N9 en A9 in ligt) verder naar les Cluses. Bij les Cluses bevinden zich resten van Romeinse verdedigingswerken onder de naam ‘Château des Maures’. Ook zijn er resten van een Romeinse brug over de Rome. Vanaf hier werd mogelijk de voorganger van de N9 gevolgd. Die loopt verder omlaag, buigt even voorbij het aan de westzijde van de weg gelegen Maureillas-las-Illas naar het noordoosten en komt aan in Bains-du-Boulou (Ad Centenarium). Daarna gaat de weg over de Tech (Ticis) en door le Boulou richting Perpignan. Het was in de Oudheid echter nog niet de gewoonte om naar Perpignan te gaan, zoals dat op de kaart van Cassini aangegeven staat. Thomas Platter kwam trouwens wel uit Perpignan voordat hij naar le Perthus ging. Maar Perpignan bestond in de Romeinse tijd nog niet. De route volgde toen ongeveer de huidige spoorlijn. Circa vier kilometer na le Boulou wordt weg N9 verlaten en gaat de reis verder over de wegen D40a en D40 naar Elne (Illiberre).

_________________________________________

Emmanuel le Roy Ladurie: De reis van Thomas Platter 1595 - 1599, Amsterdam 2003, p.333
de tekst noemt niet het Italiaanse woord, maar het Latijnse pertusum, dat van de oud-Italiaanse vorm is afgeleid, zie tekst H8.3