NaLa*: Naix-aux-Forges – Langres

IGN carte topographique TOP 100:	23 Nancy / Bar-le-Duc
	29 Dijon / Chaumont
en
Carte de Randonnée 1:25.000:	3115E Ligny-en-Barrois
	3116E Poissons
	3117E Andelot-Blancheville
	3118E Biesles
	3119E Nogent (Haut-Marne)

		Gm	km
Nasium	Naix-aux-Forges
Andemantunnum	Langres	xxxvii	93

Aan de zuidzijde van Naix-aux-Forges (Nasium) wordt een pad in zuidoostelijke richting gevolgd (richting St.-Amand-sur-Ornain) tot het punt waar het samenvalt met het pad dat van de Site de Nasium komt. Vanaf deze samenkomst wordt een pad gevolgd dat in zuidwestelijke richting tegen de berg op gaat en boven aangekomen wordt richting zuid gekozen. Ter hoogte van Tréveray komt dit pad uit op weg D140. Ongeveer vier kilometer naar het westen toe ligt Hévilliers, waar een Romeinse muntschat is gevonden. Op de detailkaart (3115E) en op Google-earth is niet te zien hoe de route nu verder loopt, maar op de toeristenkaart (23, Nancy / Bar-le-Duc, uitgave 2000) is dat verloop wel ingetekend!!

Omdat die situatie blijkbaar niet meer bestaat moet de reiziger nu zelf maar proberen om weer de juiste weg te vinden. De bedoeling is dat hij ten zuiden van weg D31 terecht komt (kaart 3116E) op de Chemin dit de la Levée des Romains, die naar het bos loopt waarin de namen Bois Foucherotte, Réserve d’Houdelaincourt en la Fouchère voorkomen. Het woord réserve wordt wel gebruikt voor productiebos. Het is de bedoeling dat men na het verlaten van het bos uitkomt op een pad dat in zuidelijke richting loopt en dat op weg D191 uitkomt. Bij Ribeaucourt ten westen van de weg worden in Quid.fr traces et substructions gallo-romaines vermeld. Na ca. 250 m. buigt weg D191 af naar Ribeaucourt, maar de route loopt in zuidelijke richting verder over een pad dat le Haut Chemin heet. Dit pad loopt met een flauwe boog langs het Bois de la Caisse en het Bois Lejuc en dan in zuidzuidoostelijke richting naar Mandres-en-Barrois, waar uit de Romeinse tijd sporen van gebouwen en munten zijn gevonden. Na Mandres volgen we weg D138 en D138c. Na het passeren van de grens tussen de departementen Meuse en Haute-Marne heeft de weg nummer D115a. Deze weg komt uit in Cirfontaines-en-Ornais, in de omgeving waarvan sporen van de Romeinse weg en van villa’s (villae) zijn gevonden.

Nu komt er weer een moeilijk stuk. Eerst wordt in zuidwestelijke richting weg D115 gevolgd. Na ca. 500 m. buigt de weg naar het westen en gaat de route in de oorspronkelijke richting verder over een pad. Waar dit pad afbuigt naar een boerderij met de naam Abonlieu liep de weg van oorsprong gewoon recht door (zie het spoor in Google-earth), kruiste de huidige wegen D257 en D251 en liep dan langs de oostrand van het Crinière Bois. De wegen D257 en D251 leiden in oostwaartse richting beide naar Lezéville, vanwaar weg D175 via Laneuville-au-Bois naar Grand loopt (zie route LaSo). Terug naar het Crinière Bois. Na het Étang Canée (aan de zuidkant van het bos) buigt het pad naar het zuiden en komt uit in Germay (kaart 3117E). Waarschijnlijk kwam dat pad voorheen op een iets andere manier het dorp binnen dan tegenwoordig, maar de sporen zijn verwarrend en onzeker. De route loopt nu ruim een kilometer zuidwaarts naar Germisay, waar de présence gallo-romaine is geconstateerd.

Op de bovenste tekening is de route tussen Naix en Germisay weergegeven. De verhoudingen zijn dezelfde als op de toeristenkaart (23, Nancy / Bar-le-Duc). Het verschil met de kaart is dat de route op de laatstgenoemde slechts gefragmenteerd zichtbaar is. N.B. deze tekening heeft niet precies dezelfde schaal als de volgende en de twee tekeningen hebben evenmin dezelfde schaal en sluiten ook niet aan. Het stuk tussen Germisay en Nogent is niet getekend.

Vanuit Germisay wordt weg D25 naar het zuiden genomen. Waar de weg in zuidwestelijke richting buigt liep de route van oorsprong rechtdoor (zie het spoor in Google-earth). Épizon lag vroeger dus ten westen van de route, die ten zuidoosten van het dorp weer verder gaat over weg D25. Die loopt door Busson, waarbij ook présence gallo-romaine wordt vermeld, en Reynel, dat vestiges de voie romaine heeft. Vanaf Busson loopt weg D225 (later D19) via Trampot naar Grand. De route gaat echter voort over weg D25 en passeert aan de westzijde de berg die Barémont heet (ten noordoosten van Rimaucourt) en waarop resten uit de Romeinse tijd gevonden zijn.

Ten westen van Rimaucourt ligt Andelot-Blancheville, dat door Gregorius van Tours Andelao wordt genoemd (Historiën IX,20). In de omgeving zijn overblijfselen uit de oudheid gevonden, waaronder die van een villa. Er komt nu weer een problematisch stuk. Tussen Rimaucourt en het ca. 10 km. zuidelijker gelegen Bourdons-sur-Rognon is de route niet met enige zekerheid terug te vinden. Wel zeker is dat de weg ten oosten van de Rognon liep en door het Forêt Domaniale de Lacrête, want zo wordt het door Cassini afgebeeld. De moderne reiziger is dus min of meer vrij in de manier waarop hij het bos wil doorkruisen.

Bij Bourdons-sur-Rognon (présence gallo-romaine) wordt de Rognon overgestoken en het pad zuidwaarts naar Esnouveaux (présence gallo-romaine) gevolgd. Kort voor Esnouveaux komt het uit op weg D1. Vandaar gaat de route verder over weg D1 naar Ageville, waar sporen van een Gallisch heiligdom en van de Romeinse weg zijn gevonden. De route loopt voort over weg D1 naar Nogent. Onderweg zijn aan de oostkant van de weg bij Lanques-sur-Rognon ook resten van de Gallo-Romeinse aanwezigheid aangetroffen. In de omgeving van Nogent bevonden zich villa’s en er zijn beeldjes en munten uit de grond gekomen. Na Nogent blijft de route aanvankelijk over weg D1 lopen. Na ca. 5 km buigt D1 naar het westen en gaat de reis verder over weg D260 naar Tronchoy. Bij Rolampont aan de Marne, ca. 4 km ten westen van Tronchoy, heeft een Romeinse villa gestaan. Vanaf Tronchoy wordt het weer lastig om de route te volgen.

Tot aan de autosnelweg (A31) wordt weg D260 gevolgd. Ongeveer in het verlengde daarvan, na kruising met weg D127, loopt langs een akker een pad naar het zuiden en dan enigszins naar het zuidoosten (Google-earth). Nadat een beekje met de naam Coudre is gepasseerd is op de detailkaart (3119E) in heel kleine lettertjes een Ancienne Voie Romaine te zien die weg D121 kruist. Ten zuidwesten van Charmes maakt het pad een rechte hoek en is de route, die rechtdoor gaat, alleen nog in Google-earth als een spoor zichtbaar. Dat spoor kruist weg D262 en de spoorbaan, loopt tussen twee akkers door en komt bij een plek die les Granges heet weer op een pad uit. Na 500 meter komt dit pad uit op weg D54. Dat is de Romeinse weg (LaSo) van Toul naar Langres (Andemantunnum). Ten zuidwesten van de plaats waar de twee Romeinse wegen samenkomen zijn bij Champigny-lès-Langres talrijke sporen van de Gallo-Romeinse periode uit de grond gekomen.