bronnen en problemen
vak D1

HeKl: Herwen-De-Bijland – Kleve

Topografische kaart van Nederland 1:50.000 40 Oost Arnhem
Kompass Wander- und Radtoutrenkarte 1:50.000 752 Niederrhein Nord
of
Adac ProfiAtlas Deutschland 1:100.000: Seite 184

plaats van route HeKl

Gm km
Castra Herculis Herwen-De-Bijland
Arenatio Kleve iiii 10

Er is even wat fantasie voor nodig om zich vanuit de directe omgeving van het eilandje in het watersportcentrum De Bijland (Castra Herculis) een route in zuidelijke richting voor te stellen, dwars door het water van De Bijland en het Bijlandsch Kanaal, naar het tegenwoordige dorp Keeken (dakpannen, munten, mantelspelden). Daar is in het Infocentrum Keeken behalve een uiteenzetting over het rivierenlandschap ook informatie over de archeologische vondsten te vinden. Vanaf Keeken loopt de route naar het zuidoosten over de weg die op de Wander- und Radtourenkarte nummer K3 heeft. Die leidt langs Düffelward (zegel van het 10e legioen, weefgewicht, urnen, kruiken, schalen, terra sigillata aardewerk, zalffiolen, munten en zeer fraai bronswerk) naar Rindern, waar zich op de toeristenkaart aan de westkant van het dorp een rood sterretje bevindt met daarbij in dezelfde kleur het merkwaardige woord “Harentanium”.

Daarmee heeft de kartograaf aan willen geven dat men Rindern meestal identificeert met de halte Harenatium uit het Reisboek van Antoninus. Dat komt omdat er in Rindern veel Romeins is gevonden, en in het hier veronderstelde eindpunt van de route (Kleve) niet. Ook veronderstelt men dat de in Rindern gevonden zaken (ijzeren ankers, aardewerk, zegels, fragmenten van zuilen, delen van een boot, dakpannen, maalstenen, munten, wijaltaar, fundamenten van een villa onder de kerk) op een castellum wijzen. Weliswaar zijn geen van deze dingen typisch militair van aard, maar het zou natuurlijk heel goed kunnen dat hier een castellum stond dat bij de burgerlijke nederzetting Harenatium (Kleve) hoorde. Veel vondsten zijn in het Museum Forum Arenacum in Rindern ondergebracht. Na Rindern gaat de route naar het zuiden, komt dan uit op Bundesstraße 9 en loopt daarover in zuidoostelijke richting naar het centrum van Kleve (Harenatium).