IGN carte topographique TOP 100: | 42 Clermont-Ferrand / Montluçon |
43 Lyon / Vichy |
Gm | km | ||
Augusto Nemeto | Clermont-Ferrand | ||
a. Aquis Calidis | Vichy | xx | 50 |
Vorogio | Vouroux (Varennes-sur-Allier) | viiii | 23 |
Vanuit Clermont-Ferrand (Augustonemetum) loopt de route pal noordwaarts naar Riom. Waarschijnlijk ongeveer over de tegenwoordige N9. Tussen Clermont-Ferrand en Riom hebben de Romeinen sporen van hun aanwezigheid nagelaten bij Cébazat (urnen) en Gerzat. Ongeveer zes kilometer ten westen van Riom is een mijlpaal gevonden bij Enval, maar of die op zijn oorspronkelijke plaats lag mag betwijfeld worden. Vanaf het centrum van Riom wordt de Avenue de Paris (naam niet op de toeristenkaart) genomen naar het knooppunt ten noordoosten van de stad, waar N9, N144, D447 en D211 samenkomen. Daar gaat de route verder over weg D211.
Aan de oostzijde van Riom zijn bij Ennezat resten gevonden van Gallo-Romeinse bouwwerken en ten noordoosten daarvan, bij Surat, ook fragments (brokstukken) en munten. Er zijn ook munten gevonden bij St.-André-le-Coq, ten noordoosten van Surat. Dit alles suggereert een route van Clermont-Ferrand naar Vichy via weg D210, maar de hoofdroute zal het niet geweest zijn, omdat hier de mijlpalen ontbreken die langs de belangrijkste route wel voorkomen.
G. Thiollier-Alexandrowicz laat deze route ten noorden van Riom nog voortgaan op weg N144 en pas bij Davayat en het ten noorden daarvan gelegen Beauregard-Vendon afslaan naar het noordoosten. Echter, dit stuk weg hoort al bij de route ArCl en Davayat is waarschijnlijk de plaats die op de Peutinger-kaart Cantilia heet. In deze omgeving is wel meer Romeins gevonden, zoals sporen van thermen bij Beauregard-Vendon en ten oosten daarvan bij le Cheix, waar op de toeristenkaart een pont romain staat aangegeven. Ten noordwesten van Beauregard-Vendon hebben de Romeinen hun doden begraven bij Combronde en langs weg D985 tussen Combronde en Aigueperse bij Artonne (sépultures gallo-romaines). Dit hoort echter allemaal meer bij ArCl dan bij de onderhavige route.
Die loopt vanaf het genoemde knooppunt ten noordoosten van Riom over weg D211, steekt bij Varennes-sur-Morge de Morge over, gaat verder naar Sardon en neemt vanaf daar een pad dat noordwaarts loopt naar Bussières-et-Pruns. Op de kaart van Cassini gaat de route vanaf Sardon in noordoostelijke richting naar Thuret, volgt dan weg D210 naar Randan en vandaar D1093 naar Vichy (Aquae Calidae).
Dat was waarschijnlijk niet de Romeinse route, maar de naam Maison Rouge ten oostnoordoosten van Thuret (ook op de kaart van Cassini) geeft wel te denken. Voor deze routebeschrijving keren we echter terug naar Sardon en het pad naar Bussières-et-Pruns. Vanaf de laatstgenoemde plaats gaat de route over een kleine weg naar Pruns en Olhat, waar volgens G. Thiollier-Alexandrowicz een mijlpaal stond die zich nu in het museum van Clermont-Ferrand bevindt. Het fiche (Quid.fr) van de volgende plaats, Effiat, noemt een Latijnse inscriptie bij Olhat. Of hier iets anders wordt bedoeld dan de mijlpaal is niet duidelijk. Ten noorden van Effiat, bij Biozat, wordt ook een mijlpaal vermeld. De weg liep waarschijnlijk niet door Biozat, maar vanaf Effiat over het tracé van de huidige D984 naar Serbannes. Quid.fr vermeldt daar slechts occupation romaine, maar G. Thiollier-Alexandrowicz heeft het over twee mijlpalen. Kort na Serbannes wordt de Allier bereikt bij Bellerive-sur-Allier (Terra Sigillata aardewerk). Hier wordt de rivier overgestoken naar de eerste en enige halte op deze route: Vichy (Aquae Calidae). Quid.fr vermeldt er sporen van een villa, een begraafplaats, baden en een mijlpaal.
Tussen Vichy en het eindpunt van deze route valt niet veel Romeins te vermelden. De weg liep waarschijnlijk eerst langs de rivier, ongeveer over de huidige D174 en dan over D258 totdat die ten noorden van St.-Germain-des-Fossés aansluit op weg N209. Onderweg wordt présence romaine genoemd bij Creuzier-le-Vieux, even ten noorden van Vichy. Weg N209 loopt door Billy en Créchy en sluit dan aan op weg N7 die vanuit het zuidoosten komt. Ten oosten van Créchy en ten zuiden van Langy ligt Sanssat, waarvan nog een aanzienlijke bevolking in de Romeinse periode wordt vermeld. Na de samenkomst van de wegen N209 en N7 loopt de route over de laatstgenoemde nog een klein stukje naar het noordwesten en bereikt Varennes-sur-Allier. Het noordelijke deel daarvan, ongeveer bij het treinstation, is het oude knooppunt Vouroux (Vorogio).