BlSa: Blaye – Saintes

IGN carte topographique TOP 100:	39 la Rochelle / Royan
	46 Bordeaux / Royan

		Gm	km
Blauto	Blaye
a. Tannum	Ste.-Ramée	xvi	40
b. Novioregum	Royan	xvi	40
Mediolanum	Saintes	xv	38

Na Blaye (Blavia) worden eerst de wegen D937 en N137 gevolgd. De eerste dertig kilometer (twaalf mijl) van deze route, van Blaye tot Mirambeau, komt overeen met die van Blaye naar Pons (BlPo). Zie de beschrijving aldaar. Na Mirambeau wordt linksaf weg D730 genomen. De wegen langs de oever van de Gironde waren waarschijnlijk te kronkelig en te geaccidenteerd om als goede verbinding in aanmerking te komen. Veel sporen van Romeins materiaal zijn daar ook niet. Op de route BlPo werd alleen St.-Ciers-sur-Gironde genoemd en dat kan hier aangevuld worden met het verspreide materiaal van St.-Georges-des-Agoûts (ten westen van Mirambeau), maar in feite zijn er tot aan Barzan niet veel noemenswaardige vondsten.

Nadat weg D730 over de autosnelweg (A10-E5 l’Aquitaine) is gegaan is het eerste plaatsje waarvan Quid.fr een mijlpaal vermeldt St.-Ciers-du-Taillon. Nader onderzoek leert dat men hier met andermans veren pronkt en dat de mijlpaal van Consac wordt bedoeld (zie BlPo). In werkelijkheid is er in St.-Ciers-du-Taillon nog nooit iets Romeins uit de grond gekomen. Dat is blijkbaar wel het geval in het iets verderop aan de zuidkant van de weg gelegen Ste.-Ramée (Tannum?), tenminste als de présence gallo-romaine aldaar niet ook uit een geschiedkundige duim is gezogen. Opmerkelijk zijn de aan de noordkant van de weg liggende bedrijven les Grands Milliers en les Petits Milliers (de grote en de kleine mijlpalen). Ste.-Ramée ligt halverwege tussen Blay en Royan. Nog iets westelijker, bij St.-Dizant-du-Gua, zijn ook Gallo-Romeinse voorwerpen aangetroffen. De route gaat verder door Lorignac en langs St.-Fort-sur-Gironde (vestiges gallo-romains) naar Brie-sous-Mortagne (présence gallo-romaine). Bij het ten westen van Brie gelegen Boutenac-Touvent worden weer vestiges gallo-romains vermeld. De route gaat verder door Toutvent en langs Epargnes. Meer naar de kust ligt Chenac-Saint-Seurin-d’Uzet, waar talrijke sporen van Gallo-Romeinse bewoning zijn gevonden.

Terug naar weg D730. In Cozes (présence gallo-romaine) kruist de route weg D114 die vanuit Saintes naar Talmont-sur-Gironde aan de kust loopt. Waar die weg ten noordoosten van Cozes de Seudre kruist liggen onder de kerk van Thaims de resten van een Romeinse villa. Aan de Seudre, ten zuidoosten van Thaims, zijn bij St.-André-de-Lidon ook sporen uit de Romeinse tijd gevonden, evenals bij Rioux ten noordoosten van St.-André-de-Lidon. Ten zuiden van Cozes loopt weg D114 door Arces, waar zich een Romeinse schans bevond, en dan naar de op de toeristenkaart met een dubbel symbooltje aangegeven Site archéologique Moulin du Fâ, die sommigen gelijkstellen aan de halte Novioregum. Ten gunste van deze plaats en ten koste van de oplossing Novioregum = Royan moet gezegd worden dat hier een indrukwekkende hoeveelheid Romeins uit de grond is gekomen, terwijl daar bij Royan geen sprake van is. Mogelijk ligt dat aan de totale verwoesting van Royan aan het einde van de tweede wereldoorlog. Ook de explosieve ontwikkeling van vissershaven tot toeristenoord in de negentiende eeuw zal voor een eventueel aanwezig bodemarchief van Royan niet gunstig zijn geweest. De resten bij de Moulin du Fâ passen misschien bij de door Ptolemaeus genoemde plaats Noviomagus.

Weer terug naar de route. Na Cozes loopt die verder naar St.-Georges-de-Didonne (vestiges gallo-romains) en vandaar in noordwestelijke richting naar het centrum van Royan (Novioregum). Ptolemaeus noemt deze plaats de haven van Santonum (Saintes).

Het vervolg van de route loopt nu naar het oosten, grotendeels over de huidige weg N150 door Médis en Saujon. Ten noorden van Saujon zijn er sporen van Gallo-Romeinse aanwezigheid gevonden bij le Gua en Nancras (verspreide vondsten). Na Saujon voert de route verder oostwaarts langs het Camp romain bij Toulon en de raadselachtige Tour de Pirelongue bij St.-Romain-de-Benet, die waarschijnlijk een religieus bouwwerk was. Verderop is er voorbij Pisany nog Romeins gevonden en ook ten zuiden van de weg bij Varzay en een eindje noordwaarts daarvan bij Nieul-lès-Saintes. De route eindigt in het centrum van Saintes (Mediolanum).