BeTo: St.-Bertrand-de-Comminges – Toulouse

IGN carte topographique TOP 100:	64 Toulouse / Albi
	70 Pau / Bagnères-de-Luchon
	71 St.-Gaudens / Andorre

		Rm	km
Lugdunum	St.-Bertrand-de-Comminges
a. Calagorris	Mancioux	xxvi	38
b. Aquis Siccis	St.-Elix-le-Château	xvi	24
c. Verno Sole	Lavernose-Lacasse	xii	18
Tolosa	Toulouse	xx	30

Vanuit St.-Bertrand-de-Comminges (Lugudunum) gaat de route in noordoostelijke richting naar Valcabrère, waar de resten van een amfitheater zijn gevonden, veel beeldhouwwerk en grondsporen van Gallo-Romeinse gebouwen. Ook bij Loures-Barousse en aan de overzijde van de Garonne bij Barbazan, hebben de Romeinen sporen van hun aanwezigheid nagelaten. De route kruist echter de Garonne tussen Valcabrère en Labroquère (Gallo-Romeinse tumulus), loopt anderhalve kilometer over weg N125 en gaat daarna bij Bazert (ancienne cité romaine), een buurtschap van Seilhan (ligt aan de westkant van de weg), rechtsaf over weg D8 naar het oosten. Aan beide zijden van de weg, aan de noordkant bij Huos en aan de zuidkant bij Cier-de-Rivière, hebben de Romeinen sporen achtergelaten (présence gallo-romaine). Bij Ardiège, dat naast Cier-de-Rivière ligt, vermeldt Quid.fr zelfs talrijke vondsten. Verderop, bij Labarthe-Rivière, bestaan nog de resten van Gallo-Romeinse thermen. Bij het volgende plaatsje, Valentine, staat op de toeristenkaart een symbooltje voor de aldaar aanwezige vestiges romains. Het gaat vooral om de resten van een villa uit de vierde eeuw. De weg komt uit op die met nummer N117, die door het centrum van St.-Gaudens gaat. In de muren van de kapittelkerk (op de toeristenkaart speciaal aangegeven) is marmer uit de oudheid verwerkt. Aan de andere zijde van de Garonne, bij Miramont-de-Comminges, heeft een Romeinse begraafplaats gelegen. Verderop aan de zuidkant van de rivier heeft men ter hoogte van Pointis-Inard resten van een Romeinse woonplaats en weg aangetroffen.

De route loopt na St.-Gaudens verder over weg N117-E80 langs Estancarbon (sporen van de weg en woonplaatsen), Labarthe-Inard (sporen van de weg), Beauchalot (présence gallo-romaine), Lestelle-de-St.-Martory (hergebruikte elementen in de muren van de kapel van St-Pé) en door St.-Martory (sporen van een brug over de Garonne en van meerdere Romeinse wegen) naar Mancioux (Calagorris), waar sporen van de weg aangetroffen zijn en van een brug over de Noue, die daar in de Garonne uitmondt. Langs de laatstgenoemde rivier gaat de route verder. Waar de Salat er in uitmondt ligt op de andere oever Roquefort-sur-Garonne, waar vanaf de oudheid tot aan 1914 dakpannen werden vervaardigd. Weg N117 loopt verder lang Boussens (sites gallo-romains) naar Martres-Tolosane, waar resten van de oude Romeinse weg en van een aquaduct zijn gevonden en de ruïnes van zes villa’s. De route blijft nu de rivier volgen over weg D10 door Palaminy (o.a. de resten van een villa) naar Cazères, waar diverse overblijfselen uit de oudheid zijn gevonden.

Volgens Quid.fr moet hier de plaats Aquae Siccae gelegen hebben, maar dat is in strijd met de langs deze route genoemde afstanden, die in dit geval betrouwbaar lijken. Aan de overzijde van de rivier ligt Couladère, waar de resten van een pannenbakkerswerkplaats uit de oudheid zijn te zien. Vanuit Cazères wordt weg D49 genomen, die eerst naar het noorden en dan naar het noordoosten loopt. Deze weg voert dicht langs Lavelanet-de-Comminges (présence gallo-romaine) naar St.-Elix-le-Château (Aquae Siccae). Behalve sporen van de Romeinse weg zijn hier nog geen belangrijke resten uit de oudheid aangetroffen. Wel hebben de Romeinen sporen achtergelaten bij St.-Julien, dat ten zuidoosten van St.-Elix aan de Garonne ligt. Sporen van de weg zijn ook gevonden bij Lafitte-Vigordane, ten noordoosten van St.-Elix. Daarbij ook nog resten van een Gallo-Romeinse woning en een marmeren sarcofaag. De route gaat verder over weg D49 langs de Louge tot aan (een flink eind verderop) Lavernose-Lacasse (sporen van de Romeinse weg), dat in het Routeboek van Antoninus Verno Sole wordt genoemd. Ook hier tot op heden geen spectaculaire vondsten. Weg D49 gaat in de richting van la Fauga (présence gallo-romaine) tussen de snelweg en de Garonne, daarom wordt hier op weg D15 overgestapt, die aan de westkant van de Louge loopt. Het laatste stuk van de route loopt nu door St.-Hilaire (présence gallo-romaine), Seysses (sporen van de Romeinse weg) – op de toeristenkaart verandert de weg bij Seysses van kleur – Frouzins en Villeneuve-Tolosane naar het centrum van Toulouse (Tolosa).