bronnen en problemen
Routes

MoCl: Moutier-d’Ahun – Clermont-Ferrand

PK77: Gallische mijlen opgegeven gemeten route
afstand afstand
Acitodonum Moutier-d’Ahun MoCl
a. Fines Fernoël xx
b. Ubinium Olby x xv
Augusto Nemeto Clermont-Ferrand viiii

Na de brug over de Creuse bij Moutier-d’Ahun doet zich de vraag voor hoe de route aansloot op de Ancienne Voie Romaine ten noordoosten van Aubusson. Die weg komt tussen St.-Alpinien en Néoux uit op weg N141 (op kaart 2330O is dit al nummer D941). Een voortzetting van de route daarover en, na het passeren van de grens tussen Creuse en Puy-de-Dôme, over weg D941, lijkt voor de hand te liggen. Het is de kortste verbinding naar Clermont-Ferrand en in de buurt ervan zijn veel overblijfselen uit de oudheid gevonden. Een probleem is wel dat de haltes Fines en Ubinium dan moeilijk aan te wijzen zijn. Meestal wordt dan ook aangenomen dat de route ten zuiden van deze weg liep, via Giat en Sauvagnat. Ze is dan wel drie mijl langer, maar er is nu gemakkelijker een oplossing te vinden voor Fines (Fernoël) en Ubinium (Olby). Bovendien lijkt de kaart van Cassini de juistheid van deze oplossing te bevestigen. De kortere noordelijke route wordt daarop (tussen St.-Bard en Pontaumur) “Nouvelle Route de Clermont” genoemd, en de zuidelijke (tussen Fernoël en Sauvagnat) “Ancienne Route de Limoges à Clermont”. Overigens heeft die route niet precies hetzelfde verloop als het hier beschreven exemplaar, maar het is helemaal niet onwaarschijnlijk dat ze in de loop van meer dan duizend jaar wat kleine wijzigingen heeft ondergaan. Daarbij komt dat het exacte verloop na al die tijd ook niet meer te achterhalen is. Volgens Graham Robb waren er in de 18e eeuw nog grote stukken Romeinse weg op deze route intact:

“Zoals de markies van Mirabeau in 1756 opmerkte, waren de Romeinse wegen gebouwd ‘voor de eeuwigheid’, terwijl een typische Franse weg al binnen een jaar vernield kon zijn door ‘een mollenkolonie van bescheiden omvang’”1.

En het is natuurlijk best mogelijk dat de noordelijke (“nouvelle”) route in de oudheid ook al bestond, maar om een of andere reden minder populair was. Wellicht was het mogelijk om al vanaf Pontarion (zie route LiMo) op de huidige weg N141 te blijven en via Aubusson de kortere noordelijke route naar Clermont-Ferrand te nemen. De Romeinse reisgidsen geven echter niet de indruk dat de kortste route altijd de belangrijkste is. Onder andere daarom is het onwaarschijnlijk dat die reisgidsen voor militaire doeleinden waren bedoeld.

_________________________________________

  1. Graham Robb: De ontdekking van Frankrijk. Amsterdam/Antwerpen 2008, p.238.