bronnen en problemen
Routes

LiMo: Limoges – Moutier-d’Ahun

PK74: Gallische mijlen opgegeven gemeten route
afstand afstand
Ausrito Limoges LiMo
a. Pretorio le Nouhaud xiiii
Acitodonum Moutier-d’Ahun xviii

Hoewel deze route veel vragen oproept is het globale verloop ervan toch wel duidelijk. Het grootste probleem is de halte Pretorio. Volgens Bruijnesteijn van Coppenraet is dat misschien de plaats Pontarion en volgens de gids van Thiollier-Alexandrowicz is het St.-Goussaud. Wel heeft die gids op p.251 nog een aantekening: “Saint-Goussaud, malgré son sanctuaire rural et son théatre, n’est très certainement pas le Praetorium des itinéraires antiques. Il conviendrait de lui préférer Sauviat placée sur la route de Limoges à Ahun. On y a retrouvé des vestiges d’habitat et de nécropole.” Het zou dus ook Sauviat-sur-Vige geweest kunnen zijn, waar sporen van bewoning en een begraafplaats zijn gevonden. De afstand Limoges – Sauviat is inderdaad 14 mijl, mits afgelegd over weg N141. Men moet dan echter twee maal de Vienne kruisen: een maal bij Limoges zelf, en een maal bij St.-Léonard-de-Noblat. Bovendien bestaat er een alternatieve route van Limoges naar Sauviat-sur-Vige die maar 12½ mijl lang is en waarop nergens de Vienne gekruist hoeft te worden. Daardoor verliest de gelijkstelling Pretorio – Sauviat aan waarschijnlijkheid. Bovendien is de route in de loop der tijd uitgebreid bestudeerd en er wordt algemeen aangenomen dat ze over St.-Priest-Taurion liep.

Hier is dan ook aangenomen dat de afstanden op de Peutinger-kaart correct zijn en dat Pretorio gezocht moet worden in de omgeving le Nouhaud, dat hemelsbreed ongeveer 2½ km (een Gallische mijl) ten noordoosten van Sauviat-sur-Vige ligt. Quid.fr noemt bij Sauviat-sur-Vige “vestiges gallo-romains dans la forêt d’Epagne”. Dat bos van Epagne, ligt bij het gelijknamige gehucht ten noordwesten van le Nouhaud. Daarmee is niet gezegd dat het hier om de overblijfselen van Pretorio gaat, want er zijn in de omgeving van Sauviat-sur-Vige wel meer resten uit de Romeinse tijd aangetroffen1. Het is trouwens ook niet onaannemelijk dat de resten van Pretorio nog ontdekt moeten worden. Misschien was het gewoon de voorloper van het Château van le Nouhaud? Het woord pretorium duidt op een tijdelijk of vast verblijf van een aanzienlijke persoon en dat hoeft niet noodzakelijkerwijs gezocht te worden in een plaats die in onze tijd van betekenis is. Dit ‘herenhuis’2 kan ook in de Romeinse tijd bij een betrekkelijk onaanzienlijk dorp gelegen hebben. Zoals gewoonlijk is het verloop van de route zo veel mogelijk over bestaande wegen gevolgd, hoewel het mogelijk is dat de Romeinse weg daar hier en daar van af week.

Dan zijn er ook nog de vreemde afstanden op de mijlpalen van Pierre-du-Marteau en Moutier-d’Ahun, die beide twee mijl van de werkelijke afstand naar Limoges lijken te verschillen. De paal van Pierre-du-Marteau geeft 31 mijl, terwijl de werkelijke afstand daar 29 mijl is, en de paal van Moutier-d’Ahun geeft 34 mijl, waar de afstand naar Limoges in werkelijkheid 32 mijl bedraagt. Zoals de Peutinger-kaart trouwens ook aangeeft. Hoe is het mogelijk dat de afstand Limoges – Moutiers op de Peutinger-kaart klopt en op de mijlpaal niet? Dat hier een berekende mijl van 2,22 km gebruikt zou zijn is ook niet waarschijnlijk. De afstanden hadden dan 33 en 36 mijl moeten bedragen. Buiten de routes BoAm (Boulogne – Amiens) en AuAu (Auxerre – Autun) lijkt er nergens van dat soort fantasiemijlen (zie tekst H3.3) gebruik gemaakt te zijn. Dit ‘raadsel van de twee extra mijlen’ wacht dus nog op een oplossing.

_________________________________________

  1. http://mairie-sauviat.tidesign.fr/?page_id=1002
  2. Latijnsch woordenboek door Dr. J. van Wageningen, Groningen / Den Haag 1921.