bronnen en problemen
Routes

KöDü: Keulen (Köln) – Düttling

PK23C: Gallische mijlen opgegeven gemeten route
afstand afstand
Belgica Dütling KöDü
a. M..nerica Brühl-Villenhaus xiii
Agripina Keulen vi

RA206: Gallische mijlen opgegeven gemeten route
afstand afstand
Belgica Düttling KöDü
b. Tolbiaco vicus SopenorumZülpich x v
Agrippina civitas Keulen xvi xiv

Een zeer problematische route, die gelukkig wel voor een aanzienlijk deel duidelijk zichtbaar door het landschap loopt. Het grootste probleem is de situatie rond Keulen (Agripina) op de Peutinger-kaart. Die is door een kopiist ernstig verknoeid, zo zeer zelfs dat de route van Reims naar Trier, één van de belangrijkste in Gallia, verdwenen is. Die route (ReWi + WiTr) liep over Mouzon naar Williers en vandaar via Arlon naar Trier. Op de Peutinger-kaart is te zien dat er bij Williers (Meduanto, op de afbeelding links onder) een route richting Keulen was. Zes mijl vóór Keulen kwam die route door of langs de geheimzinnige plaats M..nerica. In de naam ervan ontbreken de tweede en derde letter(?). Op de Peutinger-kaart begint onder Agripina (Keulen) nog een tweede weg en ook daarop ligt op zes mijl afstand van de stad een plaats, waarvan de naam echter niet weergegeven is. Hier is er van uitgegaan dat de regels van de kaart op dezelfde manier zijn overtreden als in het geval van Arialbin(n)um en Cambete (zie tekst H5.1 en route KeAu), en dat op de originele kaart de naam M..nerica twee maal stond, zowel links- als rechts onder Agripina. En dat met beide namen dezelfde plaats was bedoeld, op zes (Gallische) mijl afstand van het centrum van Keulen.

Originele tekening

Nu is er bij Villenhaus ten zuidwesten van Keulen een zuil gevonden met het opschrift (L)EVG VI1 en het is dus aannemelijk dat die steen bij de door ons gezochte plaats heeft gestaan. Helaas bevinden we ons op zes Gallische mijlen ten zuidwesten van het centrum van Keulen in de Ehemalige Tagebau Vereinigte Ville, dat wil zeggen in de woestijn, in ieder geval in archeologische zin. Het mag een wonder genoemd worden dat men hier tenminste nog de betreffende zuil heeft kunnen redden. Op het plaatje hieronder is te zien hoe het origineel dat aan de Peutinger-kaart ten grondslag lag er misschien heeft uitgezien.

gewijzigde tekening

Mogelijk was Andesina (zie route WiTr) een plaats op de route van Williers (Meduanto) naar Trier (Augusta Treverorum, op de tekening rechts onder). Op de weg van Keulen (Agripina) naar Trier staan nu wat meer namen. Ook de route van Meduanto naar Agripina liep over Belgica, al is dat aan de tekening (terecht, zie tekst H5.1) niet te zien. De veronderstelling dat Belgica gelijkgesteld zou moeten worden aan Billig is bij de beschrijving van route DüTr behandeld. In het Routeboek van Antoninus zijn de afstanden op de onderhavige route verknoeid. V is aangezien voor X en XIV voor XVI.

_________________________________________

  1. T. Bechert: De Romeinen tussen Rijn en Maas. Dieren 1983, p.174.